Viêm thanh Quản

Đau họng, khó nuốt: không được chủ quan

Khi bị đau họng, khó nuốt… nhiều người vẫn còn chủ quan và nghĩ do bệnh cảm lạnh thông thường mà không biết rằng đây là dấu hiệu của viêm thanh quản (VTQ).

VTQ cấp ở người lớn có ba loại: VTQ xuất tiết, VTQ cúm và viêm thanh nhiệt. Nếu như VTQ xuất tiết do các bệnh lý hô hấp thông thường thì với VTQ do cúm sẽ rất nguy hiểm. Tình trạng viêm sẽ dai dẳng, thanh quản bị sưng to, màng sụn bị viêm và hoại tử nếu không chữa trị sớm.

 VTQ xuất tiết

Nguyên nhân gây bệnh là do virus. Tình trạng viêm đi từ mũi xuống thanh quản hoặc ngược lại, đi từ thanh quản lên mũi và xuống khí quản. Nam giới dễ mắc bệnh hơn vì có điều kiện thuận lợi cho bệnh phát sinh như hút thuốc lá, uống rượu, làm việc trong môi trường nhiều bụi, gió lạnh.

Bệnh bắt đầu đột ngột bằng cảm giác khô họng, nuốt rát, khàn giọng, có khi mất hẳn. Kèm theo có ho nhưng là ho khan, về sau ho có ít đờm trắng trong. Nếu đờm chuyển sang màu xanh hoặc vàng, đờm xuất hiện nhiều hơn là tình trạng viêm đã đi vào khí quản. Trong vòng 3 – 4 ngày triệu chứng bệnh sẽ giảm, tuy nhiên giọng nói thường phục hồi chậm hơn.

Trường hợp thanh quản bị viêm cần phải kiêng nói, kiêng tiếp xúc với không khí lạnh, chờm nóng trước thanh quản.

Theo kinh nghiệm dân gian, có thể lấy quả chanh non đem thui vỏ rồi ăn, hoặc uống lá húng chanh (rau tần dày lá) để làm trong tiếng.

TS.BS Trần Việt Hồng – Phó Giám đốc bệnh viện Nhân Dân Gia Định, Trưởng khoa Tai Mũi Họng cho biết, có thể điều trị VTQ bằng cách xông mũi với cồn eualyptus, hít khí dung penixilin hoặc teramyxin-cortison, nhỏ dầu gômênol vào thanh quản… Ngoài ra, để giúp bệnh nhân nói rõ tiếng, có thể phun hơi adrenalin 1/1000 vào thanh quản. Đây chỉ là phương pháp nhất thời nhưng nhiều bệnh nhân (nhất là đối tượng ca sĩ) lạm dụng vì khi xịt vào sẽ giảm khan tiếng rất nhanh. Tuy nhiên đây là loại thuốc có tác dụng cường giao cảm thần kinh, làm co tại chỗ các thanh đai bị viêm, giảm lưu lượng máu qua vị trí này, từ đó giảm sung huyết, tiếng nói sẽ trong trở lại. Nếu lạm dụng, tác dụng của thuốc bị rút ngắn, số lần xịt thuốc tăng. Đến đỉnh điểm, thuốc không còn tác dụng giảm khàn tiếng mà còn gây khàn tiếng nặng hơn, thậm chí hư giọng nói.

VTQ cúm

Đây là bệnh do virus cúm hoặc virus phối hợp với khí khuẩn thông thường gây nên.

Triệu chứng của bệnh rất phong phú, tùy theo cơ địa và sức đề kháng từng người, hoặc loại vi khuẩn gây bệnh phối hợp mà có triệu chứng khác nhau, thay đổi theo từng giai đoạn bệnh.

VTQ cúm đôi khi có những triệu chứng giống như VTQ xuất tiết thông thường. Chỉ khác nếu là VTQ cúm thì bệnh nhân sẽ sốt, mệt mỏi kéo dài, nuốt đau, đôi khi khó thở, tiếng nói thì không thay đổi nhiều vì thanh đai không bị phù nề.

TS.BS Trần Việt Hồng cho biết, nếu để bệnh kéo dài, thanh quản sẽ bị loét, nẹp phễu thanh nhiệt phù nề. Một khi thanh quản sưng tấy lên, bệnh nhân sẽ bị sốt cao, mạch đập nhanh, mặt hốc hác, kèm với khó nuốt, đau họng nhói lên tai, tiếng nói khàn đặc hoặc mất hẳn. Trường hợp này dù có điều trị khỏi viêm vẫn sẽ để lại di chứng sẹo hẹp thanh quản. Với trẻ nhỏ, nếu bị sẹo hẹp thanh quản phải l luôn đeo canuyn để mở khí quản cho dễ thở.

Ở giai đoạn nặng hơn, mạng sụn sẽ bị viêm và hoại tử. Lúc này một số tổ chức liên kết tại cổ cũng bị viêm sưng tấy cứng hoặc viêm sưng tấy mủ, khiến bệnh nhân khó nói, thở mệt, khó nuốt, sốt rất cao, mạch nhanh và yếu, thở nóng, huyết áp thấp, nước tiểu ít và có nhiều anbumin. Nếu không cấp cứu kịp thời, có thể dẫn đến tử vong vì nhiễm trùng phổi, trụy tim mạch…

Trường hợp bệnh nhẹ, phương pháp điều trị giống như VTQ xuất tiết. Nếu thanh quản bị viêm tấy phải dùng kháng sinh. Có áp-xe phải chích tháo mủ; sụn bị hoại tử phải mổ lấy sụn chết ra.

Viêm thanh nhiệt

Thanh nhiệt là cánh cửa của thanh quản nên thanh nhiệt rất dễ bị chấn thương do dị vật, do ăn uống đồ nóng. Hơn nữa, niêm mạc mặt trước của thanh nhiệt không bám chặt vào sụn nên bề mặt này dễ bị phù nề, tổn thương.

Bệnh nhân có cảm giác bị vướng như có một hòn bi trong họng, đôi khi nuốt đau nhói lên tai. Trường hợp này có thể dùng bình phun hơi nước điều trị giống như VTQ xuất tiết. Mỗi ngày phun thuốc 5 phút, ngày phun 3 lần. Chỉ sử dụng đúng theo liều lượng BS chỉ định, không được lạm dụng.